مقاله آبگرمها
مقاله زیر عیناً برگرفته از وبلاگ دانستنی ها به مدیریت سرکار خانم آتنا آخرت دوست می باشد:
خواص چشمه های آب گرم
چشمه های آب گرم و معدنی در نقاطی از زمین پدید می آیند كه در آنها شرایط مورفولوژی ، تكتونیكی ، ماگمایی و جوی فراهم آمده باشد. در ایران چشمه های معدنی و گرم بسیار است و این به سبب فعالیت گسترده آتشفشانی در سراسر این مرزو بوم و تكرار چرخه های آن از زمانهای بسیار دور تا عهد حاضر است .
آب معدنی به آبی اطلاق میشود كه بطور طبیعی از زمین خارج می شودو باآبهای معمولی (آشامیدنی) از نظر تعداد و نوع مواد معدنی و گاز های محلول در آن فرق داشته باشد. در اغلب چشمه های معدنی و گرم ، گازهای زیادی مانند ئیدروژن سولفوره (H2O) ، دی اكسید كربن و مواد رادیواكتیو وجود دارد.
آبهای معدنی و گرم ایران به 11 نوع تقسیم شده است كه بر روی نقشه آبهای معدنی و گرم ایران به رنگهای استاندارد بین المللی (ZAH) نشان داده شده است.
استفاده از آبهای معدنی و گرم در ازمنه قدیم مورد توجه بشر بوده است و میتوان تاریخ شروع آنرا با تاریخ تمدن بشری همزمان دانست.
اغلب گازهای موجود در آب اثر درمانی دارند و استفاده صنعتی از آنها نیز در برخی از كشورها رایج است و دیگر آن كه پاره ای از این آبها بصورت آشامیدنی عرضه میشود.
تاریخچه آبهای معدنی و گرم
مطالعه آبهای معدنی و گرم در ایران در سال 1306 شروع گردید و در سال 1307 اولین چشمه آب معدنی در آبعلی ( جاده هراز ) مورد استفاده قرار گرفته است .
در سال 1353 سازمان زمین شناسی كشور مطالعه و بررسی چشمه های معدنی ایران را جزء برنامه كارهای تحقیقاتی خود قرار داد و در حدود چهارصد چشمه آب معدنی و گرم موجود در ایران را از نظر زمین شناسی و تكتونیك و منشاء مورد مطالعه قرار داد كه حاصل آن مطالعات بصورت نقشه آبهای معدنی و گرم با مقیاس 000/500/2: 1 در سال 1369 توسط این سازمان چاپ و نشر گردیده.
مطالعه دقیق تر بر روی قسمتی از آبهای معدنی و گرم ایران و تعیین خواص درمانی آنها درسال 1340 توسط رشته آبشناسی دانشكده داروسازی دانشگاه تهران آغاز گشت و نتیجه این مطالعات و بررسیها بصورت جزوه در آرشیو دانشكده داروسازی دانشگاه تهران موجود است.
به طورکلی چشمه های آبگرم به دو نوع تقسیم می شوند. چشمه هایی که منشا ایجاد آنها حوادث طبیعی است و چشمه هایی که از بخار خمیره سنگ های سوزان درون پوسته زمین به وجود آمده اند.
آب گرم ورتون از دسته آب های كلروره بی كربناته و سولفاته گرم است. خواص درمانی استحمام در این آب عبارت است از : تسكین دهندگی دردهای
عصبی و رماتیسمی و به سبب وجود سدیم در تركیب آن خاصیت ملین دارد و در صورت نوشیدن موجب ازدیاد ترشح معده می گردد و سرانجام به سبب وجود آهن در تركیب آن در درمان كم خونی موثر است
چشمه آب معدنی صالح معروف به آب صالح در ارتفاع 300 متری کوه اشک قمصر واقع در منطقه فرقهان با چشم اندازی زیبا و بدیع جاری می باشد .
این چشمه دارای خواص بسیار مثبت و
مطلوب خاصه در جهت تسکین و التیام آلام بیماران پوستی و . که متاسفانه علیرغم
برخورداری از ویژگی های چشمگیر تاکنون ناشناخته مانده است . آبی که از این چشمه
خارج می شود ، سرشار از املاح سولفات بی کربنات ، کلرور ، آهن و روی می باشد .
چشمه آب درمانی صالح یکی از چشمه های بی نظیر در سطح کشور و برای درمان بیماری های رماتیسم ، کم خونی و گوارش موثر بوده و تسکین دهنده ، اشتهاآور و ملین و با اثر ضد تورمی موضعی نیز می باشد.
چشمه های بزرگ استان مازندران :
چشمه های سعدین،
چانوسر، غلغله سر، هفت خال، واسكی كسرو، میان خونی، چشمه خونی، فك چشم، شمس رود،
ركن دشت، ینچه خواجه، ترخون، عالیواگ، هفت خونی، هلی كتی چشمه، آعوركتی، شهربند،
قلعه چشمه، چشمه شهرك، رودگ، آسپه آو و دارو، چشمه سرچشمه.
علاوه بر چشمه های طبیعی فوق، در دامنه های مركزی سلسله جبال البرز و قله آتشفشان
خاموش دماوند كه مرحله گوگرایی را طی می كند، تعداد قابل توجهی چشمه های آب گرم
وجود دارند كه در كانون های مختلف آن می جوشند. چشمه های مذكور كه حاصل فعل و
انفعال درونی سلسله جبال مركزی البرز هستند، دارای تركیبات و خواصی اند كه در رفع
برخی از بیماری های مفصلی، استخوانی و پوستی نقش موثر درمانی دارند.
مهم ترین این
چشمه های آب گرم دامنه البرزعبارت اند از:
چشمه آبگرم آب آهن یا آب فرنگی(بالای روستای آب اسك لاریجان)، چشمه آبگرم آب اسك(
روستای آب اسك بخش لاریحان)، چشمه های جواهرده، كتالم، و سادات محله (رامسر)، آب
معدنی استراباكو، آب گرم رینه، چشمه های آب گرم رامسر، آب معدنی آمولو، آب گرم
لاهیجان، چشمه آب گرم عمارت (آمولو)، محمد آباد، لاویج و تنكابن(فلکده در روستای لیره سر و بلقیس و سلیمان بعد از روستای درجان).
خواص و میزان دمای آبهای معدنی رامسر)
میزان دمای بزرگترین آبگرم معدنی رامسر که به شماره یک معروف است 42درجه سانتیگراد است که بهترین حد تحمل بدن است.سیاحانی که ازاین منطقه بازدید می کنند علاوه بر توصیف چشمه های آبگرم معدنی رامسر میزان حرارت آنرا معین کردند.مکنزی می گوید:درجه آبگرم معدنی رامسر صدو چهارده و نیم با میزان الحراره فارنهایت است.
آبهای گوگردی رامسر در عداد آبهای کلر بیکربناته کلسیک و منیزین گازدار گوگردی است.برای درمان بیماریهای جلدی رماتیسم و دردهای عصبی و عضلانی بسیار سودمند است و در رفع عوارضی که پس از تب بروز میکند از آن چشمه ها استفاده می شود.رابینو میگوید:مردم از این چشمه ها برای امراض جلدی استفاده می کنند اما شرایط پرهیز از خوراک را رعایت نمی کنند(توضیح از بنده : در یکی از سفرهایم به رامسر با پزشک جراح مسنی در آبگرم سنا آشنا شدم که اطلاعات خوبی از آبگرم داشت . ایشان می گفتند که بهتر از چند روز قبل و حداقل 5 روز بعد از استفاده از آبگرمها بنشن و حبوبات مصرف نکنیم تا تمامی نفخ و باد بدن در اثر استفاده از این آبگرمها از بین برود).
مسیو بهلر که از اهالی فرانسه که در دربار ناصرالدین شاه قاجار درجه سرتیبی داشت و مهندس دارالفنون بود،در سفرنامه خود تحت عنوان جغرافیای رامسر، رشت و مازندران که در سال 1269آنرا به رشته تحریر در آورده است و مسافرتش جنبه نظامی داشت و برای بازرسی نظامی به نقاط مرزی شمال ایران سفر کرده بود،درباره آبگرم معدنی رامسر چنین می نویسد:در میان جنگلهای رامسر به فاصله نیم فرسخ از دریا آبگرم واقع است و آب آنجا بسیار نافع است و بسیار مشهور و اشخاص زیادی به جهت رفع بعضی امراض،آنجا می روند.
رومه اطلاعات مورخه دوازدهم فروردین 1312مقاله ای تحت عنوان نظر دکتر ملک زاده درباره آبگرم رامسر(سخت سر سابق) نوشت که در آن به تشریح اهمیت و خواص درمانی این آبگرم پرداخت.آقای دکتر ملک زاده که نمایندگی مجلس را نیز بر عهده داشت در یک مسافرت تحقیقاتی مدتی را در رامسر امروزی گذراند و نتایج به دست آمده را در این مقاله به رشته تحریر در آورد.وی در بخشی از این مقاله می نویسد:امروز معالجات بسیاری از امراض رماتیسم ها امراض جلدی و .به وسیله استحمام در آبهای معدنی به عمل می آید و هر قدر بر مراتب علم و دانش افزوده می شود،استعمال آبهای معدنی در معالجات بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد و به نتیجه مطلوب که شفای مرض بیمار است منتهی می شود.
چشمه ها و مراكز آب درمانی
آب معدنی از جمله پدیده های جالب و جذابی است كه از نظر جهانگردی و پزشكی همواره مورد توجه قرار گرفته است . منابع آبهای معدنی هر كشور می تواند منبع درآمد مهمی به ویژه از نظر جلب جهانگردان باشد .
در استان هرمزگان به علت موقعیت زمین شناسی زمین شناسی ویژه ،منابع نسبتا غنی آبهای معدنی به وجود آمده ات كه مهمترین انها عبارتند از : آبگرمهای گنو ،خورگو ،خمیر ، چستانه و معدونیه .
خواص آب چشمه های معدنی استان هرمزگان به شرح زیر طبقه بندی شده است :
الف ) آبهای كلر وره : این نوع آبها اگر به صورت خارجی ( حمام كردن مصرف شوند،
در درمان بیماریهای رماتیسم ،لنفاتیسم ،بیماریهای نه و تورم موضعی موثرند .
مصرف این نوع آب به صورت بخور ،غر غره و شویه بینی در درمان بیماریهای تنفسی موثر
است . حمام كردن با این آب ،موجب گشادی رگهای خونی میشود . این نوع آبها اگر
آشامیده میشود ،صفرا آورند و ترشحات دهان و معده را افزایش میدهند و حركات با این
آب ، موجب گشادی رگهای خونی میشود . این نوع آبها اگر آشامیده شود ،صفرا آورند و
ترشحات دهان ومعده را افزایش میدهند و حركات روده ها را نیز افزایش میدهند و گاهی
ملین هسستند .
ب ) آبهای گوگردی : ورود گوگرد به دستگاه متابولیسم بدن باعث بروز فعل و انفعالات
مختلف در این دستگاهها شده و در درمان بیماریهای مختلف تنفس ، رماتیسم و بیماریهای
جلدی موثر واقع میشود .
ج) آبهای كلروره سولفاته : این نوع آبها خاصیت تسكین دهندگس ، ضد خارش ملین و صفرا آور دارند .
د) آبهای كلر وره سدیك : مصرف خارجی این آبها محرك قوا است و برای برخی از بیماریهای نه مورد استفاده قرار میگیرد .
چشمه های معدنی سرعین :
سرعین» مركز چشمه های آبگرم در ایران است. البته استان اردبیل به دلیل ویژگی های زمین شناختی، یكی از كانون های مهم آب معدنی و آب گرم كشور است. در گوشه و كنار این استان، آب های گرم و متعدد با خواصی ویژه وجود دارد كه سالیان سال مورد استفاده مردم و اهالی بومی قرارگرفته است اما افسوس من از این است كه این چشمه ها و استخرها با آنكه می توانند برای این استان منابع درآمدی سرشار باشند اما گمنامی وناشناخته ماندنشان ظلم بزرگی به مردم این سرزمین است. مهمترین چشمه های معدنی در استان اردبیل در شهر سرعین» واقع شده است. سرعین در غرب شهر اردبیل (جاده اردبیل - تبریز) واقع است و فاصله آن تا اردبیل ۲۸كیلومتر است. این شهر تا پیش از مشهور شدنش به واسطه چشمه های آب گرم و معدنی، روستایی كوچك بود. اما بعدها به دلیل وجود آبهای گرم فراوان مورد توجه مسافران و بیماران قرار گرفت. در حال حاضر سالانه صدها هزار نفر به این شهر می روند. احداث هتلها، مسافرخانه ها، فروشگاهها، ایجاد مؤسسات دولتی و احداث راه جدید و آسفالته اردبیل به سرعین به رونق این شهر جهانگردی افزوده است.
آبهای گرم سرعین در ردیف آبهای كلروبیكربناته كلسیك» گازدار وخیلی گرم است و سیلیس فراوان دارد. بررسی میزان املاح و باقی مانده خشك آنها، نشان می دهد همه این چشمه ها یك منشأ دارند و آب اصلی آنها گرم است و از ژرفای زمین می جوشند. در لایه های بالاتر زمین، مقداری كربنات كلسیم را به صورت بیكربنات كلسیم» در خود حل می كند. استحمام در چشمه های سرعین اثرات آرام بخش دارد و دردهای عصبی، رماتیسمی و عصبی مفصلی را تسكین می دهد و چرا برای این نعمت خدادادی كه می تواندمیلیونها تومان درآمد نصیب مردم این دیار كند، تبلیغ درستی نمی شود خدا می داند!
از دیگر چشمه های آب معدنی معروف دراین سرزمین می توان از چشمه های آب گرم قره سو» نام برد. درجه حرارت این چشمه
۴۱درجه است و PH آن ۶ و
هدایت الكتریكی آن برای ۲۰درجه حرارت ۱۴۵۰
است و آبدهی آن در حدود ۱/۵
لیتر در ثانیه است. آب این چشمه برای درمان دردهای رماتیسمی و عصبی فوق العاده
است.
از دیگر چشمه های معروف این دیار چشمه بیله دره» است. چشمه آب معدنی بیله دره سرد است و در سه كیلومتری شمال سرعین در دره ای زیبا قرار دارد و آب آن از نقاط مختلف زمین می جوشد. آب این چشمه از دسته آبهای بیكربناته كلسیك سرد» با PHاسیدی و رسوبات خشك اندك است. آب این چشمه شبیه به چشمه كاشا ـ اویان Cochat - Evian» در فرانسه است و خواص درمانی آن عبارتند از درمان بیماریهای كلیه، دستگاه تغذیه ای و كبد، بافتها و مجاری ادراری. در واقع مصرف داخلی این نوع آبها باعث افزایش ادرار و دفع مواد گوناگون از راه دستگاه ادراری می شود. پایین بودن میزان املاح موجود در آب، باعث قدرت دفع بیشتر مواد زائد بدن می شود. از طرف دیگر جذب این آبها در دستگاه گوارش زیاد است و حركات دودی روده ها را كم می كند. مصرف كم این نوع آب صفراآور است و در دوره درمان باعث كاهش بیلی روبین» Bilirubine و دیگر املاح صفراوی خون می شود. همچنین اینگونه آبها باعث تورم آرام بافت ها می شود و اثر داخلی آن موجب تعویض آب درون سلولی و درنتیجه دفع مواد سمی است. مصرف این آبها را به بیمارانی كه از بیماریهای سنگهای مجاری ادرار، افزایش مواد ازته، نقرس، دردمفاصل، حالات تشنجی، چاقی و تورم كبد، رنج می برند توصیه می كنند.
اصل مقاله در اینجا:
درباره این سایت